Van apart naar gewoon

Beoogde effecten benoemd in 2020:  

• Bandbreedte van wat wij normaal vinden vergroten  
• Van achteraf oplossen naar voorkómen  
• Meer ambulante ondersteuning in plaats van beschermde woonvormen  
• Meer ondersteuning binnen het dagelijks leven in plaats van op een aparte therapie- of zorgplek  
• Afname van zware en individuele zorg. 

Anders denken 

De ondersteuning die we bieden is altijd tijdelijk. We hebben namelijk gemerkt dat hoe meer we van mensen overnemen, hoe groter de overgang is, als ze het weer zelf moeten doen. Dat is dan ook vaak een moment dat mensen terugvallen. Dat inzicht helpt om meer na te denken over duurzame oplossingen. Op het benutten van het netwerk dat er wél is. Ook als dat mager is. Door te kijken welke oplossingen in de sociale basis te vinden zijn. Door mensen meer in regie te laten, zodat ze zelf bepalen wat nodig is en welke stap als eerste gezet wordt.  

We accepteren tegenslagen in het leven vaker als een gegeven om mee om te gaan in plaats van iets dat met therapie en medicatie uit de weg geruimd moet worden. Dat vraagt o.a. in de jeugdzorg een grote verandering. Stoppen met het ‘fixen’ van kinderen en veel vaker bevestigen dat een kind door een fase gaat die bij het leven hoort. Of dat er juist in de omgeving een verandering nodig is, die tot ander gedrag bij het kind leidt. Dat vraagt ook anders denken bij ouders. Een sterke overtuiging die we nog vaak tegenkomen is dat een specialist met individuele kindoplossingen het beste voor het kind is. 

We denken meer vanuit de vraag dan vanuit het aanbod en passen het aanbod steeds weer aan na evaluatie. Daarmee maken we de leefwereld leidend. 

Het anders denken zit ook in het accepteren van een diversiteit van mensen in een wijk of buurt. Doordat mensen langer thuis blijven wonen, zal een groter beroep op mensen in de buurt gedaan worden. Voor een praatje of een beetje hulp. Maar het vraagt ook leren omgaan met gedrag dat niet alledaags is en wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld psychische kwetsbaarheid. Daar kunnen niet alleen inwoners uit de buurt, maar ook voorzieningen zoals een buurthuis een belangrijke rol in spelen. Het vraagt dat omzien naar elkaar (weer) een logisch onderdeel van het leven is. 

In de praktijk vraagt dat veel van professionals en vrijwilligers. Meer oog hebben voor de context van de vrager, nog beter luisteren naar de inwoner voor een passende oplossing en accepteren dat de gekozen oplossing in jouw ogen beter of anders had kunnen zijn. Ook op tijd loslaten kan uitdagend zijn. En soms is verdragen noodzakelijk omdat er (nog) geen andere oplossing is.  

Het vraagt tot slot een intensieve samenwerking met andere partijen en het samenbrengen en verbinden van mensen om meer begrip voor elkaar te krijgen en elkaar beter te leren kennen. Zo voorkomen we handelingsverlegenheid. 

Voorbeelden van anders werken 

Sterke sociale basis 

Met een uitgebreider aanbod en betere vindbaarheid in de sociale basis lukt het inwoners vaker om (met een beetje steun) zelf tot oplossingen te komen. We zetten daardoor minder snel zorg in en sluiten beter aan op de leefwereld van de inwoner.  

Met Sociale Activatie en Herstel zijn ondersteuning en activiteiten in de sociale basis beschikbaar voor inwoners die door een psychische- of fysieke oorzaak in een periode van herstel zitten. Of moeite hebben om geheel zelfstandig tot betekenisvolle sociale contacten of zinvolle daginvulling te komen. Ook er is meer ondersteuning georganiseerd voor bijvoorbeeld sportverenigingen die onvoldoende kennis hebben om kinderen te begeleiden die net iets meer aandacht nodig hebben. Daarmee is de bandbreedte van de oplossingen in de sociale basis vergroot.   

Vragen die eerder ingevuld werden met specialistische ondersteuning vinden nu een oplossing in de sociale basis. Bijvoorbeeld bewegingsactiviteiten die stimuleren om zelfstandig te gaan sporten in plaats van een verwijzing naar een psychomotorisch therapeut. 

Samenwerking onderwijs-jeugdhulp 

De buitenschoolse opvang voor kinderen die meer ondersteuning nodig hebben, is van een aparte voorziening naar een inclusieve opvang gegaan. BSO+ was aanvankelijk een voorziening met buitenschoolse opvang voor kinderen die extra ondersteuning nodig hebben.  Gaandeweg leerden we dat het veel vaker mogelijk is om ook deze kinderen in een reguliere kinderopvang een fijne plek te geven, zonder meerkosten.  

Ondersteuningsteams op scholen zorgen dat uitdagingen bij leerlingen eerder gesignaleerd en opgelost worden. Daardoor kan veel opgelost worden binnen de ‘gewone’ omgeving van de school.  

Nieuwe werkwijze jeugdhulp  

In de Proeftuin Samenspel in de wijk wordt steeds gekeken of vragen kunnen worden opgelost binnen de eigen omgeving van het kind. De voorbeelden in combinatie met het onderwijs staan hierboven al genoemd. Een ander voorbeeld is de inzet van buurtsportcoaches (welzijn) die vooral in groepen werken in plaats van de individuele inzet van motorische therapie. Een ander voorbeeld van anders werken is dat binnen de proeftuin veel minder diagnostiektrajecten worden gevolgd. Daardoor gaat er minder tijd en aandacht naar de ‘sticker’ en meer naar gedrag in een context die om een aanpassing ín die hele context vraagt. Niet alleen bij het kind. 

Langer en eerder zelfstandig wonen 

Beschermd Thuis is de nieuwe ondersteuningsvorm om eerder en of langer zelfstandig thuis te kunnen wonen. In plaats van het wonen bij een aanbieder, realiseren we nieuwe vormen van wonen en zorg waarbij de inwoner in zijn eigen woning woont. De inwoner heeft een eigen huurcontract, een sociaal netwerk om bij aan te sluiten (bijvoorbeeld in de vorm van een community) en zorg en ondersteuning die hierop aansluit. Door deze woonvormen wordt het ook gewoner dat er een grote diversiteit van inwoners in de buurt is.