Spoor 4 Participatie

In dit spoor stimuleren we de uitstroom van mensen die al langer in de bijstand zitten. Dit doen we door in te zetten op een soepele overgang tussen school en werk, door meer helderheid te bieden over de financiële impact van uitstroom en door werkplekken te zoeken die passen bij de behoefte van de inwoner.

De ervaringen uit het Innovatielab hebben laten zien dat een andere werkwijze veel kan betekenen voor de inwoner en de relatie met die inwoner.  

Het Innovatielab had tot doel om vanuit de praktijk tot concrete adviezen te komen over het verbeteren van de dienstverlening in de uitvoeringsketen, waarin het Sociaal Wijkteam, Inkomensondersteuning en Tiem belangrijke spelers zijn. Daarnaast zijn ook het Doorstroompunt (voorheen RMC), Regionaal Bureau Zelfstandigen en Leerplicht samenwerkingspartners.  

De deelnemers van het Innovatielab hebben een nieuw uitvoeringsmodel ontworpen voor deze uitvoeringsketen. Door de ondersteuning in de uitvoering anders in te richten, kunnen we onduidelijkheden voor de inwoners wegnemen en beter kijken naar een totaaloplossing. Inwoners hebben in het Innovatielab te maken met slechts één of twee contactpersonen en hoeven dus niet steeds opnieuw hun verhaal te doen. Ook kunnen de diverse professionals hun acties veel beter op elkaar afstemmen en ervoor zorgen dat de inwoner meer in regie blijft. Hiermee is een eerste stap gezet naar een integrale toegang: vanuit dezelfde visie ondersteunen en verwijzen. Zo wordt meer gedacht vanuit de totaaloplossing. De werkwijze van het Innovatielab wordt vanaf 2024 verder uitgewerkt in de organisatie. De raad wordt hierover nog nader geïnformeerd. 

Klik hier voor een praktijkvoorbeeld uit het Innovatielab.

Het bieden van laagdrempelige werkplekken helpt om mensen beter richting werk te bewegen. We hebben in de praktijk getoetst of met het bieden van laagdrempelige werkplekken de overgang naar betaalde arbeid verbetert voor Zwollenaren die twee jaar of langer afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering. De plekken zijn laagdrempelig omdat er minder eisen aan deelnemers worden gesteld dan bij het huidige aanbod op de arbeidsmarkt.

Hiervoor is geëxperimenteerd met het inzetten van een uitkering als loon (Startbaan) en de Sociale Coöperatie. Daarnaast is ingezet op duurzame inzetbaarheid en vitaliteit op de werkplek. Ook is een aantal gebiedsgerichte interventies ingezet. 

Startbaan  

De Startbaan is een van de instrumenten om bijstandsgerechtigden naar betaalde arbeid te helpen. Kenmerkend voor deze banen is dat de kandidaten niet hoeven te solliciteren. Ook hoeven geen gesprekken te worden gevoerd. Als het de kandidaat een leuke baan lijkt en hij denkt het te kunnen, dan kan hij aan de slag. Het enige dat wordt uitgevraagd zijn naam, contactgegevens en BSN (voor de bijstandscheck).

De kandidaten komen na een oriëntatiefase van maximaal 1 maand in dienst bij Tiem of bij De Middencirkel en worden vervolgens gedetacheerd naar de deelnemende werkgevers.

In de zomer van 2021 is de werving van kandidaten voor deze nieuwe uitvoeringspraktijk in samenwerking met Werkcoöperatie de Middencirkel gestart. In totaal hebben 118 mensen zich aangemeld. 13 kandidaten zijn actief werkzaam binnen een overeenkomst. Van de aangemelde kandidaten die niet actief zijn binnen een Startbaan, heeft een aantal toch een succes behaald. 19 mensen zijn na aanmelding uitgestroomd naar regulier werk en 10 kandidaten zijn actief in een ander traject van Tiem of bij een partner. Redenen voor het niet doorzetten van een aanmelding (in 105 gevallen):  

• Aanmelding (in overleg) teruggetrokken of werk gestopt (35%: nog niet in staat, fysiek te zwaar of te weinig loon);  

• Niet voldoen aan voorwaarden (24%: andere gemeente of verantwoordelijkheid UWV);

• Geen contact meer na aanmelding of zelfs na oriëntatiefase. 

Een algemene conclusie is dat de inspanningen en kosten voor de Startbaan niet in verhouding staan tot de resultaten. Ook al zijn de resultaten op individueel niveau groot. Wel is een aantal elementen uit deze praktijk succesvol gebleken: 

• Meer werkgevers dan gedacht bleken bereid om op deze manier een baan aan te bieden. Ondanks het uitblijven van voldoende aanmeldingen door kandidaten, bleven zij in de afgelopen periode geduldig en betrokken; 

• De deelnemers waarderen de intensieve begeleiding en de coaching. Dat vergroot ook de motivatie van de deelnemers; 

• Ook is de samenwerking tussen Tiem en de Werkcoöperatie De Middencirkel goed verlopen. 

Over de Startbaan volgt nog een verdieping van de evaluatie die met de Raad wordt gedeeld.

Sociale coöperatie  

Dit is een collectief van bijstandsgerechtigden die langdurig (meer dan 2 jaar) langs de kant staan en via de Sociale Coöperatie rust en ruimte krijgen om ondernemerschap uit te proberen. Het kan als voortraject dienen voor het traject Parttime Ondernemen (Regionaal Bureau Zelfstandigen). In juli 2023 waren 18 deelnemers actief. Een aantal deelnemers is gestopt. De redenen daarvoor lopen uiteen. Twee kandidaten zijn gestopt omdat zij (parttime) betaald werk hadden gevonden. Eén kandidaat is als vrijwilliger aan de slag gegaan. Vanwege uiteenlopende persoonlijke redenen zijn nog eens twee deelnemers gestopt, staat er één on hold en zijn er zeven na aanmelding niet gestart.  

Met het aflopen van de financiering van de Sociale Coöperatie hebben de initiatiefnemers een aanvraag voor de subsidieregeling Sociale Activatie en Herstel gedaan. Daarmee is de experimenteerfase afgerond en is het project beoordeeld in de reguliere Subsidieregeling. In december 2023 is deze aanvraag afgewezen. Andere activiteiten pasten beter binnen de regeling. Dat betekent dat er vanuit de gemeente geen vervolgfinanciering beschikbaar is. Het is nu aan de initiatiefnemers om de volgende stap te bepalen. 

‘Indicatievrij aan de slag’ bij Impact Ondernemer  

Iemand met een afstand tot de arbeidsmarkt kan in verschillende vormen bij een werkgever aan de slag. Vooral voor kleinere werkgevers is het ingewikkeld om goed op de hoogte te zijn van de regels en mogelijkheden, ook al worden ze bijgestaan door een accountmanager van het Werkgeverservicepunt. Ook zijn de administratieve lasten vaak hoog.  

Daarnaast is het ook voor de kandidaat zelf een spannende en onbekende weg. Vaak moet een indicatie verkregen worden voor het Doelgroepenregister of Beschut Werk. Dan komt de vraag in welke vorm iemand aan de slag kan: een stage, een werkervaringsplek of meteen een proefplaatsing of reguliere arbeidsovereenkomst? En dan komt nog de zoektocht naar een werkgever met een geschikte plek en passend werk. Dat zijn heel veel stappen. 

Daarom verlagen we de drempels voor werkgevers die jongeren van 18 tot 27 jaar een plek bieden ondanks de lage loonwaarde en intensieve begeleiding die nodig is. Dat doen we door de indicatie en de vraag over vorm over te slaan en direct financiering voor ondersteuning te geven. Dan kan op de werkplek zelf een passende vorm gevonden worden. Op deze manier geven we jongeren ruimte om te ‘rijpen’. Door het wegnemen van de drempels voor werkgevers die inclusief willen werkgeven, kunnen meer jongeren op de arbeidsmarkt actief zijn in plaats van bijvoorbeeld binnen dagbesteding. We zetten in op een collectief van 3 werkgevers. In het eerste half jaar van 2023 zijn we gestart met 1 werkgever en 4 jongeren.

Programma Duurzame inzetbaarheid en Vitaliteit 

Sportservice Zwolle en Tiem voeren samen een programma uit gericht op duurzame inzetbaarheid en vitaliteit van medewerkers van Tiem én mensen die nog in de bijstand zitten. Het doel is om toe te werken naar de positieve beweging naar zelfstandig sporten en om daarmee de vitaliteit te verbeteren en mensen letterlijk ‘werkfit’ te maken.

Van november 2022 tot en met juni 2023 zijn op vijf verschillende momenten groepen kandidaten gestart. De laatste groep in juni. Wekelijks is er voor hen een beweegmoment in een sporthal in Zwolle Zuid. In totaal hebben 120 kandidaten zich aangemeld. Van de deelnemende kandidaten zijn er 27 blijvend zelfstandig aan het sporten in georganiseerd verband. Ook bij ontwikkeling naar werk zien we resultaat:  

• 11 kandidaten zijn betaald aan het werk  

• 4 kandidaten zijn actief op een werkervaringsplek  

• 1 kandidaat is gestart met een opleiding 

Dit traject loopt nog door tot halverwege 2024. Dan wordt geëvalueerd en besloten of het voortgang krijgt. 

Gebiedsgerichte interventies 

In het voor- en najaar van 2023 is een Jouw route de wijk georganiseerd. Daarin wordt kandidaten gevraagd wat nodig is om te kunnen werken. Ter plekke waren professionals van het Sociaal Wijkteam, de afdeling Inkomensondersteuning en Tiem, zodat een kandidaat met een integraal plan aan de slag kon.

Bij de Startbaan kan de inwoner sneller aan het werk vanuit een jaarcontract, waarna hij of zij zich in die baan gaat ontwikkelen. Normaal gesproken is de volgorde omgekeerd.  

Het vitaliteitsprogramma zorgt ervoor dat mensen zich vitaler voelen, waardoor ze meer progressie maken in hun traject naar werk. Bovendien helpt vitaliteit ook voor de werknemers van Tiem met een SW-indicatie of beschut werk. Het zorgt voor minder ziekteverzuim.  

In de Sociale Coöperatie doet een aantal inwoners ervaring op met zelfstandig ondernemerschap, al dan niet parttime. Hierdoor zijn zij niet meer (volledig) afhankelijk van een bijstandsuitkering en kunnen zij mogelijk de stap naar zelfstandig ondernemerschap maken. 

Het Innovatielab zorgt ervoor dat inwoners met minder ingewikkelde processen en procedures te maken krijgen en dat zij bovendien één aanspreekpunt hebben. Dit zorgt ervoor dat zij minder snel afhaken en beter begrijpen wat er gebeurt en waarom. Het geeft inwoners het gevoel dat er meer rekening met hen gehouden wordt en ze zijn zelf meer in regie.

Hoeveel en/of welke mensen hebben we bereikt en op welke manier? 

Dit spoor had geen besparingsopgave. De uitgaven aan bijstandsuitkeringen zijn conjunctuurgevoelig. Toch hopen we met de lessen uit dit spoor meer mensen eerder richting betaalde arbeid te bewegen, waardoor de kosten voor uitkeringen afnemen en de participatie toeneemt. 

De Startbaan en de Sociale Coöperatie zijn geëvalueerd en er moet nog besluitvorming plaatsvinden over een vervolg. Hetzelfde geldt voor het Innovatielab; de resultaten zijn veelbelovend, maar de werkwijze is nog niet geborgd in de organisatie.