Spoor 1 Sterke sociale basis

Hieronder staan de belangrijkste hervormingen van spoor 1: Sterke sociale basis.

• Meer samenhang is gerealiseerd door het vaststellen van de visie Sociale basis. Hierdoor hebben we een gedeeld beeld waar we heen willen en waarop we samen sturen. Raad en college hebben in 2019 de visie vastgesteld met drie integrale ambities: Betekenisvolle sociale contacten en daginvulling, Vitaal en gezond en Gelijke kansen. Deze ambities komen vanaf 2024 terug in de gemeentelijke begroting als doel 1.1.1, 1.1.2 en 1.1.3. Dit helpt mee voor de monitoring van en sturing op deze ambities. 
• Naast de inhoudelijke ambities zijn ook 3 speerpunten afgesproken met partners om de sociale basis te versterken: Samenkracht versterken, Leren van Resultaat en Samen verder bouwen (zie afbeelding).

• In samenspraak met partners hebben we meer regie genomen en gestuurd. Zo hebben we op verschillende beleidsthema’s zoals vrijwilligerswerk, gezondheid, sociale activatie, diversiteit en inclusie actief partners en ervaringsdeskundigen betrokken en bevraagd om tot een passend beleidskader te komen. Hierbij zijn verschillende vormen van participatie en cocreatie ingezet. Deze samenwerkingsprocessen zijn steeds geëvalueerd en verbeterd. Met deze aanscherpingen van beleid zijn we beter toegerust op de (toekomstige) sociale opgaven. 
• We bouwen dus samen met inwoners en partners, op grond van data en ervaringen.  Dat gebeurt via brede stadsdialogen, zoals Zwolle gezonde stad en Zwolle armoedevrij! waarop gesproken is over o.a. initiatieven in de stad, maatschappelijke voorzieningen, de arbeidsmarktontwikkelingen. Er zijn gesprekstafels zowel op uitvoerend als bestuurlijk niveau met partners en een vertegenwoordiging van inwoners over hoe en waarmee we de sociale basis versterken. Hier halen we inbreng voordat college en raad besluiten, bijvoorbeeld over Sociale activatie en herstel, vrijwilligersbeleid en inzet van GALA middelen. Nieuwe deelnemers aan tafel zijn o.a. social impact ondernemers en vrijwilligersorganisaties. Daarmee geven we meer ruimte aan initiatieven uit de samenleving en sociaal ondernemerschap. De deelnemers leren elkaar en hun aanbod in de stad steeds beter kennen, waardoor er beter samengewerkt wordt en nieuwe initiatieven breed gedeeld worden.   
• Ook met het onderwijs is een structurele overlegvorm gestart, de lokale educatie agenda (LEA).  
• De sociale basis biedt laagdrempelige ondersteuning met minimale bureaucratie. Daarom gebruiken we bestaande informatieproducten om de effecten te monitoren. Denk daarbij aan de sociale index, de leefbaarheidsindex, de rapportage van het Buurt-voor-Buurt Onderzoek en data van de GGD. Ook bevat de nieuwe ouderenindex relevante informatie die raakt aan de sociale basis. In 2024 wordt de kinder- en jongerenindex nog ontwikkeld om beter in data te voorzien. 
• Om voorbereid te zijn op de uitdagingen van de toekomst is De Trendrapportage sociaal domein ontwikkeld. In eerste instantie alleen voor de sociale basis, maar in 2023 voor het hele sociale domein. Hierin komen we met partners en op basis van bestaande onderzoeken en indexen tot trends en ontwikkelingen die helpen om in de toekomst beter te voorspellen wat nodig is om daar op in te spelen. Zowel in het sociaal domein als meer specifiek in de sociale basis.  
• De inclusiviteit van meerdere activiteiten is verhoogd. Met Sociale Activatie en Herstel zijn ondersteuning en activiteiten beschikbaar voor inwoners tot aan de AOW-leeftijd die door een psychische- of fysieke oorzaak of in een periode van herstel zitten. Of moeite hebben om geheel zelfstandig tot betekenisvolle sociale contacten of zinvolle daginvulling te komen. Met deze doorontwikkeling van dagbesteding vinden mensen (met een beetje begeleiding) een plek dichtbij huis bij bestaande bedrijven en organisaties om te participeren.  Het aanbod is in 2024 uitgebreid naar zo'n twintigtal aanbieders. Ook is meer ondersteuning georganiseerd voor bijvoorbeeld sportverenigingen die onvoldoende kennis hebben om kinderen te begeleiden die net iets meer aandacht nodig hebben. Zo kunnen deze verenigingen inclusiever werken. 

De inwoner profiteert van de volgende resultaten:

• Om de ambities van de sociale basis in te vullen is de ondersteuning in de sociale basis versterkt met:  
  • Activiteiten voor ouderen onder de noemer Goede dagen (SamenOuderen).  
  • Activiteiten voor inwoners tot aan de AOW-leeftijd die door een psychische- of fysieke oorzaak of in een periode van herstel zitten. Of moeite hebben om geheel zelfstandig tot betekenisvolle sociale contacten of zinvolle daginvulling te komen. Klik hier voor een praktijkvoorbeeld.
  • Nieuwe activiteiten om de vitaliteit en gezondheid van onze inwoners te bevorderen. Er is bijvoorbeeld meer samenhang tussen welzijns- en beweeg interventies: bij dagbesteding wordt ook samen bewogen om de gezondheid te bevorderen. 
  • Samenhangend beleid op het gebied van diversiteit en inclusie en op het gebied van basisvaardigheden en de start van onderwijskansenbeleid.  
  • Zwols Jongerenplatform Blauwhaus. Klik hier voor een praktijkvoorbeeld.
  • Informatiepunt digitale overheid in de Stadskamer
• Door de verbeterde samenwerking met en sturing op partners zijn meer momenten ontstaan om signalen op te pikken. Dit varieert van signalen over beginnende schulden tot signalen over eenzaamheid. Hierbij is meer aandacht voor bestaanszekerheid gekomen. De kindregelingen en energietoeslag hebben de bestaanszekerheid vergroot. De lijnen naar veiligheid zijn korter geworden, waardoor sneller op onveilige situaties kan worden ingespeeld. 
• Andersom werken we ook aan de vindbaarheid van regelingen. Zo zijn op SamenZwolle bijvoorbeeld ook financiële tips te vinden.
• Het direct aantonen van het verband tussen de activiteiten in de sociale basis en de zwaardere zorg is ingewikkeld. Toch zien we steeds meer verschuivingen doordat vragen die eerder ingevuld werden met specialistische ondersteuning een oplossing vinden in de sociale basis. Sportservice die voor bewegingsactiviteiten zorgt in plaats van een verwijzing naar een psychomotorisch therapeut. Door structurele gesprekken over de effectiviteit van deze vormen van ondersteuning, blijft deze verbeteren. 
• Het is makkelijker geworden om langer of eerder thuis te wonen. Dit is in sterke samenhang met spoor 2 en 5. Daar worden nieuwe vormen van geclusterd wonen ontwikkeld. De sociale basis ondersteunt bijvoorbeeld vanuit welzijn bij communityvorming bij nieuwe vormen van geclusterd wonen. Uitbreiding van het aantal buurtkamers en leuke initiatieven voor ouderen vanuit SamenOuderen zorgen voor een zinvolle daginvulling en voorkomen eenzaamheid. De ondersteuning van buurthuizen die ook een fijne plek zijn voor mensen die psychisch kwetsbaar zijn. Meer oog voor de ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers omdat zij langer thuis wonen mede mogelijk maken. 
  Tijdens Corona bleek ook een grote flexibiliteit van onze partners door een goede basisstructuur toen in hele korte tijd de Kletslijn voor ouderen ontstond vanuit SamenOuderen.

De sociale basis is (vrij) toegankelijk voor alle inwoners van Zwolle. We registreren niet alle gebruikers om onnodige administratie te voorkomen.

Er zijn inloopspreekuren voor geld of taaladvies. We hebben volop sportieve, welzijns- of culturele activiteiten in buurtkamers en wijkcentra. Inwoners die actief zijn als vrijwilliger of als maatje. De ene keer bied je hulp, de andere keer ontvang je hulp. Door de laagdrempelige activiteiten hebben we geen aantallen, maar wel een duidelijk beeld: er wordt volop gebruik gemaakt van en gebouwd aan een sterke sociale basis in Zwolle. 

In de sociale basis was geen besparingsopgave. Het versterken van de basis heeft juist geleid tot extra investeringen daarin en financiële verschuivingen naar lichtere ondersteuning. Vanuit het coalitieakkoord van 2022 is oplopend tot 2026 € 2 mln structureel beschikbaar gesteld. Vanuit de beweging van zwaar naar licht zijn middelen verschoven zoals bij Sociale activatie en herstel. Een volledig overzicht van de verschuivingen is te vinden in Financiële verantwoording.

De gesprekstafels, de bestuurlijke tafels en de stadsdialogen hebben een structurele plek in de organisatie gekregen en krijgen een coördinator. De doelen van het spoor zijn geborgd in de gemeentelijke begroting met drie doelen in programma 1. Daardoor is monitoring van de resultaten ook goed geborgd in combinatie met gegevens vanuit de verschillende indexen en het buurt-voor-buurt-onderzoek. 

Bij de afdeling Maatschappelijke ontwikkeling is een team dat de sociale basis voortdurend blijft versterken in afstemming met heel veel inwoners, vrijwilligers, mantelzorgers en professionals op het gebied van welzijn, sport, gezondheid en inclusie.