De burgemeesters van Zwolle

Burgemeesters van Zwolle

Sinds 1813 zijn de volgende personen burgemeester van Zwolle geweest:

• Mr. A.J. Vos de Wael, 1813-1855
• Mr. J.A.G. baron de Vos van Steenwijk, 1856-1867
• Jhr. W.C.T van Nahuijs, 1867-1897
• Mr.dr. I.A. van Roijen, 1897-1933
• Dr. J.E. baron de Vos van Steenwijk, 1933-1937
• A. van Walsum, 1938-1940
• Jhr.mr. G.A. Strick van Linschoten , waarnemend, 1940
• Jhr.mr. M.P.M. van Karnebeek, 1940-1944
• Mr. A. Meerkamp van Embden, 1944-1945 (NSB-er)
• Jhr.mr. M.P.M. van Karnebeek, waarnemend, 1945
• Jhr.mr. G.A. Strick van Linschoten, 1946-1959
• Drs. J.A.F. Roelen, 1960-1969
• Mr. J. Drijber, 1969-1980
• Mr. G. Loopstra, 1980-1990
• Drs. L.M.L.H.A. Hermans, 1990-1994
• J. Franssen, 1994-2000
• Drs. H.J. Meijer, 2000-2019

Als we de waarnemende burgemeesters en de NSB-burgemeester niet meetellen, is de gemiddelde ambtsperiode van een burgemeester in Zwolle ruim veertien jaar. De eerste vier burgemeesters in Zwolle waren gemiddeld 30 jaar burgemeester.

In de twintigste eeuw veranderde dit. Na Van Roijen nam de ambtsperiode af. Burgemeesters vervulden in de vorige eeuw gemiddeld 10 jaar hun functie. Dit was meestal één ambtstermijn en vier extra jaren.

Vernoemingen van straten en pleinen

Omdat de burgemeester vaak veel voor de gemeente heeft gedaan, is het een ongeschreven regel om hem na zijn vertrek te eren met een straatnaam. De volgende straten zijn op deze manier vernoemd:

• De Vos de Waelstraat, in de Kamperpoort, lopend van de Veemarkt tot aan de Lijnbaan.
• De Vos van Steenwijklaan, in de Schellerlanden, lopend van Ittersumallee tot Oldeneelallee.
• Van Nahuijsplein, bij de Sassenpoort.
• Van Roijensingel, in de Stationsbuurt, lopend van Emmawijk tot Groot Wezenland.
• Van Walsumlaan, in Schellerbroek lopend van IJsselallee tot aan de Campus bij de Hogeschool Windesheim.
• Van Karnebeekstraat, lopend van Groot Wezenland tot Oosterlaan.
• Strick van Linschotenlaan, lopend van Veerallee tot Prinses Margrietstraat.
• Roelenweg, lopend van Schuttevaerkade tot Zwartewaterallee.
• Drijbersingel, lopend van Schuttevaerkade tot Diezerkade.

Het Van Nahuysplein kreeg zijn naam terwijl Van Nahuijs nog burgemeester van Zwolle was. Ter gelegenheid van zijn 25-jarig ambtsjubileum in 1892 kreeg hij een fontein. Deze fontein werd op het Potgietersplein geplaatst. Een jaar later werd het Potgietersplein omgedoopt tot Van Nahuysplein, vanwege zijn grote verdiensten voor Zwolle. 

Bij de invoering van de Jhr. Strick van Linschotenlaan gebeurde iets soortgelijks. Jhr. G.A. Strick van Linschoten was van 1936 tot 1946 burgemeester van de voormalige gemeente Zwollerkerspel. Toen hij naar Zwolle vertrok, werd de straatnaam Spoolderpark veranderd in Jhr. Strick van Linschotenlaan ter herinnering aan zijn tijd als burgemeester. 

Het woonhuis van de burgemeester was op nummer 7 van deze laan. Strick van Linschoten woonde dus in de laan die naar hem is genoemd. Weinig Nederlanders kunnen dat zeggen.

De burgemeesters die na Drijber kwamen, wachten nog op een straatnaam. De Burgemeesterenlaan in Gerenlanden is vernoemd naar twee schepenen uit het stadsbestuur. Zij waren van de Middeleeuwen tot rond 1800 verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van de stad. Ze werden 'burgermeister in der tyt' genoemd.

Als we kijken naar de lengte van straatnamen in verhouding tot het aantal jaren dat iemand burgemeester was, zien we iets vreemds.

Mr. A.J. Vos de Wael was de burgemeester met de meeste ambtsjaren. De Vos de Waelstraat is de kortste straat van alle straten die naar burgemeesters zijn vernoemd. Deze straat heeft ook niet veel uitstraling. Kortom, burgemeester Vos de Wael heeft in dit opzicht niet veel gekregen.

Als we kijken naar wat de Zwolse burgemeesters na hun ambtsperiode deden, blijkt dat vijf burgemeesters in Zwolle stopten met hun carrière. Dit zijn Vos de Wael, Van Nahuijs, Van Roijen, Strick en Loopstra.

Drie andere burgemeesters werden na Zwolle commissaris van de koning of koningin. Dit zijn J.A.G. de Vos van Steenwijk in Utrecht, Hermans in Friesland en Franssen in Zuid-Holland.

Ook drie oud-burgemeesters gingen naar een grotere gemeente. J.E. de Vos van Steenwijk werd burgemeester van Haarlem en daarna commissaris van de koningin in Noord-Holland. Roelen en Drijber gingen naar Gelderland.

Van Walsum werd na zijn gedwongen vertrek dijkgraaf van de Prins Alexanderpolder bij Rotterdam. Hij was ontslagen omdat hij in juni 1940 weigerde de Sicherheitspolizei het bevolkingsregister te laten zien.

Van Karnebeek ging na Zwolle in de buitenlandse dienst en werd ambassadeur in Oslo. Kortom, burgemeester zijn in Zwolle is een goede kans voor een mooie carrière.