Vondst van de Maand: Zwolse vrouwenspuit gaat op reis

De Vondst van de Maand is deze keer een bijzonder gewaagd voorwerp, namelijk een vrouwenspuit in de vorm van een fallus. In 1996 vonden Zwolse archeologen bij de opgraving op de locatie 't Eiland een vrouwenspuit tussen het afval van een beerput. Aan de hand van het overige afval uit deze beerput kan de vrouwenspuit worden gedateerd in de periode 1600 tot 1670.

Gebruik

Op het eerste gezicht doet de vorm van de vrouwenspuit direct denken aan een genotsmiddel dat is gebruikt bij seksuele handelingen. Maar wanneer we kijken hoe en uit welke onderdelen de vrouwenspuit is opgebouwd, is een ook andere verklaring mogelijk. We weten namelijk dat men in de zeventiende eeuw heel anders dacht over de werking van het menselijk lichaam en de behandeling van ziektes. Het spoelen van de darmen met kruidenmengsels door middel van een klisteerspuit werd veelvuldig voorgeschreven. Ook het ‘reinigen’ van de vulva en de baarmoeder werd regelmatig toegepast. De derde verklaring nijgt toch meer naar het gebruik als dildo met als toevoeging een gesimuleerde zaadlozing als genot verhogende techniek of als anticonceptie. 

Op reis

Het precieze gebruik is dus niet duidelijk maar dat het een zeer bijzonder en uniek object betreft wordt ook gedeeld door het Rijksmuseum voor Oudheden (RMO) te Leiden en het Rijksmuseum te Amsterdam. De vrouwenspuit gaat namelijk op reis! Vanaf 23 april a.s. is de vrouwenspuit te zien in de tentoonstelling ‘Boven het maaiveld’ in het RMO te Leiden om vervolgens vanaf 17 oktober tentoongesteld te worden in het Rijksmuseum te Amsterdam als onderdeel van de tentoonstelling ‘Thuis in de 17de eeuw’.

Kom kijken!

De Vondst van de Maand is tot 4 maart a.s. te zien in de Erfgoedhotspot in ANNO Stadsmuseum Zwolle. Daarna gaat de vrouwenspuit op reis. Meer weten? Bezoek dan de website van het museum: www.anno.nl. Voor informatie over de tentoonstellingen in Leiden en Amsterdam bezoek dan de websites www.rmo.nl of www.rijksmuseum.nl.

Afbeeldingen
Afb. 1 De Zwolse vrouwenspuit (Erfgoed gemeente Zwolle)
Afb. 2 Tekening onderdelen vrouwenspuit (Erfgoed gemeente Zwolle)
Afb. 3 Detail van ‘Apotheker met klisteerspuit bij een vrouw op bed’, Abraham Bosse, ca. 1636 – 1637 (Rijksmuseum Amsterdam)
Afb. 4 Jan Steen, ‘de schunnige’, ca. 1660 – 1662 (Musée de l’Hotel Sandelin, Saint-Omer)