Vondst van de Maand: Een paar trippen van ‘t Eiland

Bij archeologisch onderzoek op ’t Eiland dat is uitgevoerd in de jaren negentig van de vorige eeuw is een paar trippen gevonden. De trippen zijn vervaardigd van hout en leer. Het zijn overschoenen waar men met leren schoenen in kon stappen. Ze werden buitenshuis gebruikt ter bescherming van de leren schoenen. De vorm van de houten trip maakte gedurende de late middeleeuwen een ontwikkeling door die kan worden verklaard door veranderingen in de stad.

Leren schoenen in de late Middeleeuwen

De leren schoenen die Zwollenaren in deze periode droegen waren gemaakt met de zogenaamde keerschoen-methode. Dit betekent dat de zool en het bovenleer van de schoen binnenste buiten aan elkaar werd genaaid om vervolgens ‘gekeerd’ te worden. Om dit proces technisch te kunnen uitvoeren kan het gebruikte leer niet te dik en stug zijn. Aangezien de zool slechts uit een enkele dunne laag leer bestond, was een extra beschermingslaag tegen kou, slijtage, scherpe objecten (bijvoorbeeld kiezels) en gladheid noodzakelijk. 

Straten in de late Middeleeuwen

De straten, met name in de veertiende eeuw, waren nog niet verhard en konden een groot deel van het jaar zeer modderig zijn. Om met een houten trip niet uit te glijden werd deze voorzien van een zwaard en nokken. Bij het lopen werd het zwaard van de trip in de modder geduwd en op deze wijze werd de voet ‘gefixeerd’ in de modder. De nokken waren tevens noodzakelijk om slippen tegen te gaan. In de loop van de vijftiende eeuw werden straten steeds meer verhard door middel van hout en/ of (bak)steen. De kiepmethode van de trip met zwaard en nokken was niet meer bruikbaar en we zien dan ook trippen verschijnen met kleine tot geen nokken en het zwaard werd sterk ingekort. De trippen van ‘t Eiland zitten qua vorm in een overgangsfase en kunnen worden gedateerd rond 1450.

Einde van de houten trip

Rond 1500 is een verandering zichtbaar in de techniek van het vervaardigen van schoenen. De keerschoen-methode werd vervangen door een welted-constructie. Bij deze methode hoefde het leer niet meer gekeerd te worden en kon de zool uit een dik stuk en uit meerdere lagen bestaan. De houten trip is als bescherming van de schoen en voet dan niet meer nodig. 

Kom kijken!

De Vondst van de Maand is te zien in de Erfgoedhotspot in ANNO Stadsmuseum Zwolle. Meer weten? Bezoek dan de website van het museum: www.anno.nl. 

Afbeeldingen
Afb. 1 Een paar trippen van ’t Eiland (Erfgoed gemeente Zwolle)
Afb. 2 Schets werking gebruik trip (Marquita en Serge Volken, Westerheem, jaargang 46, nr. 5, 1997, 15)