Vondst van de Maand: Baardmannenkannen uit Siegburg
Bij het uitwerken van vondstmateriaal in de Erfgoedhotspot in ANNO Stadsmuseum Zwolle zijn twee bijzondere nagenoeg identieke kannen aangetroffen. Het zijn baardmankannen. De kannen zijn afkomstig uit een afvalkelder dat vanaf de vijftiende eeuw bij een pand aan de Melkmarkt heeft behoord. De afvalkelder is meerdere eeuwen door diverse bewoners gebruikt. We komen dan ook gebruiksvoorwerpen tegen die zijn vervaardigd in de periode van het einde van de vijftiende eeuw tot in de achttiende eeuw.
Siegburg
De twee baardmankannen zijn vervaardigd in het productiecentrum Siegburg in de periode 1550 tot circa 1575. Vanaf deze periode worden na een periode van weinig tot geen aardewerkproductie weer kannen en andere gebruiksvoorwerpen van steengoed geproduceerd. De producten uit Siegburg zijn te herkennen aan een lichtgrijs baksel met daarop een loodglazuur aangebracht. Zeker de voorwerpen vervaardigd na 1550 zijn over het algemeen rijk versierd door middel van aangebrachte appliques. Zo ook de beide baardmankannen die zijn gevonden aan de Melkmarkt.
Keulen: baardman
In het productiecentrum in de regio rond Keulen worden vanaf circa 1525 steengoed kannen vervaardigd die op de hals zijn voorzien van een zogenaamde baardman. Het betreft het hoofd van een mannenfiguur met een grote golvende baard. Kenmerkend voor deze vroege exemplaren is het voorkomen van een recht afsneden baard. De pottenbakkers uit Siegburg produceren vanaf 1550 baardmankannen naar Keuls voorbeeld.
De Siegburger baardmankannen
De Siegburger baardmankannen hebben een peervormig lichaam met een wijde hals en staan op een standvoet. Veel voorkomende versiering op dit type kannen zijn, naast de baardman, twee diagonaal aangebrachte tekst- of sierbanden. Een enkele keer komen kannen voor waarbij de banden vervangen zijn door twee armen die in versierde pofmouwen zijn gestoken. Ook dit sierelement is overgenomen van de Keulse pottenbakkers. De versiering op de in Keulen vervaardigde stortbeker, die zich in de collectie van de Vereeniging tot beoefening van Overijsselsch Regt en Geschiedenis (VORG) bevindt, is hier een mooi voorbeeld van. In de handen van de baardmannen zijn attributen aangebracht. Het betreft (mogelijk) een handschoen in de linkerhand en een drinkbeker met noppen in de rechterhand. In het midden op de buik van de kannen zijn ronde medaillons aangebracht. Het vermoeden is dat deze kannen zijn gebruikt bij feestelijke gebeurtenissen zoals bijvoorbeeld een huwelijk.
Kom kijken!
De Vondst van de Maand is te zien in de Erfgoedhotspot in ANNO Stadsmuseum Zwolle! Meer weten? Bezoek dan de website van het museum: www.anno.nl.
Afbeeldingen
Afb. 1 Zijaanzicht baardmankan uit Siegburg (Erfgoed gemeente Zwolle)
Afb. 2 Detail baardmankan uit Siegburg (Erfgoed gemeente Zwolle)
Afb. 3 Vooraanzicht tweede exemplaar baardmankan uit Siegburg (Erfgoed gemeente Zwolle)
Afb. 4 Stortbeker (Vereeniging tot beoefening van Overijsselsch Regt en Geschiedenis)
