Hoofdwacht

Grote Markt 20

De Hoofdwacht aan de Grote Markt werd in 1614 gebouwd in opdracht van de stad, vermoedelijk naar een ontwerp van landmeter Thomas Berentz. De Hoofdwacht bestond uit een hoge begane grond met twee wachtlokalen en een zolder. De linker ruimte diende voor de garnizoenswacht en de ruimte rechts was voor de burgerwacht. Elk wachtlokaal had zijn eigen voordeur in de rijke Renaissance voorgevel. Het garnizoenslokaal was groter dan dat van de burgerwacht en omvatte ook de middelste travee onder de topgevel. In de achttiende eeuw werden de kruisvensters vervangen door grote schuifvensters. Bij een restauratie in 1887 onder leiding van de bekende architect P.J.H. Cuypers werd de oude situatie hersteld. In het recente verleden heeft de Hoofdwacht verschillende bestemmingen gehad.  In brasserie ‘In de hoofdwacht’ ligt een glazen plaat over dieper liggende funderingen die toebehoord zouden kunnen hebben aan een sacristie of een bibliotheek waarover een bron van 1442 verhaalt. Maar het is niet duidelijk of die aan de west- of oostzijde van het Noorderportaal lag. De betekenis van Vigilate et Orate in de geveltop is "waakt en bidt".