Brutalisme aan de Boerendanserdijk
Brutalisme aan de Boerendanserdijk
In de periode van 1965 -1990 ontstonden nieuwe architectuurstromingen. Eén daarvan is het Brutalisme. Ook Zwolle heeft voorbeelden van deze bouwstijl. Het Gerechtsgebouw aan de Schuurmanstraat, het kantoor Regionaal Ziekenfonds aan de Zwartewaterallee en de nieuwbouw van het stadhuis aan het Grote Kerkplein behoren tot belangrijke brutalistische gebouwen in Zwolle.
Een nieuw huis voor de GAZO
Een ander gebouw dat in de architectuurstijl van het brutalisme is vormgegeven, staat aan de Boerendanserdijk 51. Het is voormalige kantoor van de N.V. GAZO. Het pand nu het onderkomen voor het Koninklijke Marechaussee Experticecentrum. Het is een zeldzaam voorbeeld van futuristische hightecharchitectuur. De GAZO is uit een fusie in 1972 ontstaan en verzorgde de gasdistributie in Zwolle en de regio. Het bedrijf was destijds toe aan een nieuw onderkomen. Om tot een architectenkeuze te komen schreef de GAZO een prijsvraag uit. Zes architecten mochten ter beoordeling een schetsontwerp inleveren. Door ingewonnen adviezen en door eigen voorkeur van de opdrachtgever koos de GAZO voor het futuristische ontwerp van architect J.H. (Han) van Ardenne uit Arnhem. Op woensdag 17 september 1975 was de officiële opening van het GAZO-huis te Zwolle door de Commissaris der Koningin in Overijssel de heer mr. J.L.M. Niers.
Er is een UFO geland aan de Boerendanserdijk
Karakteristiek voor het ontwerp van Van Ardenne zijn de schuine gevels onder een hoek van 45 graden in aluminium en rechthoekige vensters met geïntegreerde zonwering die samen met de randen van de gevelelementen zorgen voor ritme in de gevels. Opvallend zijn ook de patrijsachtige ramen die het aanzicht toch een gesloten karakter geven. Vooral door het gebruik van aluminium krijgt het gebouw een futuristisch aanzien. Ook Van Ardenne spreekt in 1975 in de pers over een gelande UFO. Een vergelijk met het iconische Evoluon gebouw gaat niet op maar net als het gebouw in Eindhoven geeft het GAZO-huis een hightech aanzicht.
De bouwdelen staan op betonnen pijlers. Ruw beton is ook te zien in de dragende delen en de entree met rolstoelopgang. Om de aluminium panelen schoon te houden en de ramen te wassen heeft Van Ardenne aan elke schuine gevel van het GAZO-huis een verrijdbare glazenwasser installatie laten aanbrengen. Ook was de architect in zijn denken zijn tijd ver vooruit wat betreft het toepassingen voor een betere duurzaamheid / energiezuinigheid. Door de schuine wanden is het volume van het interieur kleiner en hoeft er dus minder gestookt te worden. Ook was het de bedoeling dat op de schuine gevels, waarin de zonwering werd geïntegreerd, zonnepanelen kwamen te liggen. Maar de techniek was begin jaren zeventig nog niet zo ver om dit te realiseren.
De interieurs zijn eenvoudig van karakter. De sobere sfeer wordt telkens op speelse wijze onderbroken door sterke kleuraccenten of boeiende vormcontrasten die steeds op logische wijze uit de architectuur voortkomen.
Lees meer in het Monumentenmagazine
In het Monumentenmagazine 2024 staat een uitgebreid artikel over dit futuristische ontwerp. Het magazine met nog veel meer interessante erfgoedonderwerpen is gratis verkrijgbaar op Open Monumentendag (14 september van 10:00-17:00 uur). De informatiekraam van Open Monumentendag staat die dag voor Academiehuis Grote Kerk Zwolle.
Afbeeldingen
Afb. 1 (Hans Westerink)
Afb. 2 GAZO-bedrijfsrestaurant (H. van Ardenne)
Afb. 3 (Hans Westerink)
